In 2020 zijn we gestart met TTT Circular Technology en Smart Industry. Sindsdien hebben we veel oprichters en uitvinders kunnen helpen om hun wetenschappelijke ideeën om te zetten in startups die impact maken – of dat ongetwijfeld nog gaan doen. Dat hebben we mogelijk gemaakt door op het juiste moment financiering en ondersteuning te bieden. Nu de mijlpaal van vijf jaar nadert en daarmee het einde van dit programma, is het tijd om de balans op te maken. We spraken met Anne de Jong van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, en met Heidi van Hooff en Fenrir van Koert van RVO.
Dit artikel verscheen eerder in het TTT Magazine #6.
-
-
-
-
Delen
We spoelen de band even terug. Want voordat de TTT-regeling in het leven werd geroepen, was er het valorisatieprogramma. Daaruit kwam een aantal knelpunten naar voren, zoals het feit dat de kennisoverdracht grotendeels beperkt bleef tot bedrijven in de regio en er weinig valorisatiesamenwerking was op landelijk niveau tussen de individuele kennisinstellingen. Maar voor echte impact is het nodig dat je op nationaal niveau zorgt voor een goed ‘valorisatieklimaat’. Daar komt de TTT-regeling om de hoek kijken.
Overheid als investeerder
“De regeling heeft twee doelen,” ligt De Jong toe. “Allereerst willen we de samenwerking tussen verschillende kennisinstellingen bevorderen, en ten tweede willen we kennisstartups voorzien van startkapitaal. Door als overheid mee te financieren in de vroege fase van kapitaalintensieve kennisstartups, nemen we risico’s weg voor durfinvesteerders om ook in te stappen. Door de regeling brengen we de werelden van kennisinstellingen en durfinvesteerders ook dichter bij elkaar. Een leuke bijkomstigheid daarvan is dat investeerders nu eerder bij kennisinstellingen meekijken en -denken over het ‘bouwen’ van een goede startup. Investeerders letten daarbij op andere aspecten dan kennisinstellingen. Daardoor is er een beter beeld over wat startups nodig hebben in de opbouwfase en zijn ze daardoor meer ‘investment ready’ als ze worden opgericht.”
Dat is niet het enige positieve effect wat we al kunnen oogsten dankzij de regeling. Ook de samenwerking tussen de kennisinstellingen wordt steeds sterker. “Met de regeling hebben we de kennisinstellingen in een mal gegoten en als het ware gedwongen om samen te werken,” zegt De Jong. “Dat werkt dan blijkbaar toch. Niet van vandaag op morgen – dat vertrouwen moest groeien. En dat moet er toe leiden dat kennisinstellingen elkaar ook steeds beter weten te vinden op verschillende thema’s, waardoor er sterkere startups komen op basis van kennis van verschillende kennisinstellingen. Ook zie ik dat kennisinstellingen steeds meer aandacht hebben voor valorisatie. We willen toe naar een situatie waarin die kennisuitwisseling vanzelfsprekend is. Dan zijn de crossovers tussen kennisinstellingen onbeperkt.”
Nieuwe ASML
Ook Van Koert ziet de voordelen van de regeling. Van Koert: “Na bijna 4 jaar lopen de programma’s voorspoedig. We zien dat de regionale consortia op de verschillende thema’s nu landelijk samenwerken. Daardoor wordt op verschillende plekken niet meer hetzelfde bedacht, maar ontstaan cross-overs die het beste van de partijen combineert tot een goede business case. De regeling focust niet specifiek op het doen ontstaan van nieuwe unicorns. Dat is leuk als dat lukt, maar dat is niet iets wat je van tevoren kunt beslissen. De regeling maakt het mogelijk voor startups om door te groeien door fondsen die instappen. De rol van RVO is om het valorisatieproces soepel te laten verlopen. Voldoen de de cases aan de voorwaarden van de regeling? Op welke manier worden de initiatieven gevonden? Worden de initiatieven voldoende ondersteund om te komen tot een investeerbare propositie? En hoeveel investeringen doen de fondsen? Investeren ze in startups in de juiste fase? Uiteindelijk hoop je dan dat een aantal van die spin-offs uitgroeien tot de nieuwe ASML.”
Van Hooff verwijst voor de successen naar de resultaten van de tussentijdse evaluatie. “Daaruit blijkt dat TTT de doelstellingen haalt en op meerdere aspecten waarde biedt. Kennis van de plank halen is leuk, maar bijdragen aan de welvaart van Nederland is wat we uiteindelijk willen. Dat kan door in te zetten op valorisatie. TTT is daar een goed instrument voor wat doet wat het moet doen. Want niet alleen onderwijs en onderzoek zijn kerntaken van de universiteit, maar valorisatie is dat ook.”
Blik op de toekomst
Daar ziet De Jong ook de uitdaging voor de toekomst: “Uiteindelijk willen we valorisatie op hetzelfde niveau krijgen als onderwijs en onderzoek. Kennisinstellingen en met name de universiteiten moeten net zo excellent op kennisoverdracht worden als op onderwijs en onderzoek. TTT is daarin een mooie voorzet. Zo is in het voorstel van de Nationaal Groei Fondsaanvraag Deltaplan Valorisatie een deel gebaseerd op TTT. Bovendien zijn we voornemens om de TTT-regeling met vijf jaar te verlengen, zodat als er weer budget voor beschikbaar is we nog meer valorisatie-inspanningen en startups kunnen financieren.” En die valorisatie-inspanningen en startups die nu al gefinancierd zijn door TTT? Daar plukken we over 10 tot 15 jaar – hopelijk – de eerste vruchten van.
_______________________________________
Hoe vertaalt die vier jaar steun zich in cijfers? We hebben een tussentijdse evaluatie gedaan voor TTT Circular Technology met een positieve uitkomst. Met een relatief bescheiden totaalbudget van 8 miljoen zijn we erin geslaagd onze cases naar een punt te tillen waarop ze prijzen en subsidies winnen en verdere investeringen van derden aantrekken voor een totaalbedrag van meer dan 90 miljoen. Het vermenigvuldigende effect is opmerkelijk en onderstreept de relevantie van ons programma: de validatie en ontwikkeling die we mogelijk maken, wekt vertrouwen bij de teams en bereidt hen voor om nog verder op te schalen.